دیفای یا امورمالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance):DeFi مخفف کلمه Decentralized Finance و به معنای سیستم مالی غیرمتمرکز می باشد ، که شامل دارایی‌های دیجیتال، پروتکل‌ها، قراردادهای هوشمند و نرم‌افزار‌های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین است. همچنین دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی است که می‌توانند امور مالی مهمی مانند دریافت وام و معاملات مالی را به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. به‌عبارتی دیفای یک پروژه نیست، بلکه اکوسیستمی است که شامل صدها پروژه گوناگون می شود که همه آنها خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می‌دهند.
DeFi را یک اکوسیستم مالی باز تصور کنید، که در آن می‌توانید ابزار و سرویس‌های مالی را به صورت غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین توسعه دهید. به دلیل اینکه این برنامه بر بستر Blockchain است، شما به راحتی قادر به اصلاح ،ترکیب و یکپارچه کردن این سرویس‌ها خواهید بود
مزایای دیفای:
-دسترسی آسان تمام افراد به خدمات مالی، به‌خصوص افرادی که نمی‌توانند از سیستم مالی فعلی استفاده کنند.
– در این اکوسیستم هیچ‌کس نمی‌تواند پول شما را مصادره کند، بر امور مالی زندگی‌تان نظارت داشته باشد یا از معامله شما با فرد دیگری جلوگیری کند. همچنین فساد و سرقت به حداقل می‌رسد، چون همه‌چیز برای همه شفاف است.علاوه بر ازبین‌رفتن واسطه‌ها، استفاده از دیفای می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و امکان ایجاد یک سیستم مالی آسیب‌ناپذیر را فراهم کند.
– داده روی بلاک چین ذخیره شده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش میشود. با این فناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا از کار افتادن سیستم تقریباً از بین می‌رود.
دیفای چگونه عمل می کند؟
کاربران عموما از طریق نرم افزارهایی موسوم به دَپس (اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز) مشارکت می‌کنند، که اغلب این نرم افزارها بر روی بلاکچین اتریوم کار می‌کنند. بر خلاف بانک های سنتی هیچ فرمی برای پرکردن یا حسابی برای باز کردن وجود ندارد.
صرافی های غیر متمرکز ارزهای دیجیتال
واضح است که بدون حضور صرافی های ارز دیجیتال این صنعت به جایگاه امروزی نمی‌رسید. این پلتفرم‌های معاملاتی یکی از مهم‌ترین ارکان دنیای کریپتوکارنسی هستند. اما این را هم می‌دانیم که رسالت رمزارز، غیرمتمرکز بودن و ناشناس بودن تراکنش‌هاست که این ویژگی‌ها حین استفاده از اکسچنج‌های ارز دیجیتال تا حدودی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. بنابراین دور از انتظار نبود که توسعه‌دهندگان این پروژه‌ها چاره‌ای برای این مسأله بیاندیشند.
صرافی غیرمتمرکز کریپوتکارنسی (Decentralized Exchange) چاره‌ی این مشکل بود.
این پلتفرمها امکان انجام معاملات ارز دیجیتال را بدون واسطه و به‌طور کامل ناشناس برای کاربران فراهم کرده‌اند و در سال‌های اخیر توانسته‌اند محبوبیت بالایی میان فعالان این حوزه کسب کنند. در این مقاله علاوه‌بر بررسی ویژگی‌های این پلتفرمها، فهرستی از مطرح‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافی‌های غیرمتمرکز رمزارزها که آنها را با نام اختصاری DEX می‌شناسیم؛ بسترهایی برای خرید و فروش و تبادل ارز دیجیتال هستند که توسط هیچ شخص یا نهادی کنترل نشده و بر بستر بلاکچین بنا شده‌اند. صرافی غیرمتمرکز یک پروژه‌ی کدنویسی شده مبتنی بر بلاکچین است که میزان امنیت و بدون خطا بودن آن بستگی به قدرت کدنویسی انجام شده دارد.
این صرافی‌ها بدون انجام ثبت نام و احراز هویت تنها از طریق اتصال کیف پول دیجیتال کاربران به آنها امکان انجام معامله‌ی رمزارز را می‌دهند و نیازی به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نیست. بنابراین در این سیستم‌ها، خبری از هک شدن حساب صرافی، که در تاریخ ارزهای دیجیتال بارها شاهد آن بوده‌ایم نیست. همچنین در پلتفرم DEX امکان بلوکه شدن دارایی کاربر برخلاف سیستم‌های متمرکز (Concentrated Exchange) وجود ندارد.
همچنین این سیستم‌ها به‌دلیل آن‌که دارای یک مجموعه‌ی کنترل کننده نیستند و از ویژگی‌های بلاکچین برای کنترل پلتفرم بهره می‌برند، نیاز به پیروی از قوانین کشور یا دولت خاصی ندارند.
صرافی غیرمتمرکز چطور کار می‌کند؟ 
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال (DEX)، بر بستر زنجیره بلوکی یا بلاکچین فعال است و تراکنش‌ها در این پلتفرم بر اساس قراردادهای هوشمند انجام میشود. این سیستم از ویژگی‌های بلاکچین بهره می‌برد و به‌صورت غیرمتمرکز و بدون حضور سرور و کنترل کننده‌ی مرکزی و همچنین از طریق تراکنش‌های کاربر به کاربر یا همتا به همتا (Peer To Peer) کار می‌کند.
قرارداد هوشمند یک قرارداد کدنویسی شده در بستر بلاکچین است که در صورت ایجاد تمام شرایط مفاد آن، به‌طور قطعی اجرا خواهد شد و قابل بازگشت و توقف نیست.
در این پلتفرمها پس از اتصال کاربر از طریق کیف پول دیجیتال خود به صرافی، سفارش خرید یا فروش خود را ثبت می‌کند و پس از ثبت سفارشی از سوی کاربر دیگر که با سفارش او مطابقت داشته باشد؛ تراکنش مورد نظر طی یک قرارداد هوشمند و بدون نیاز به واسطه انجام میشود.
تفاوت‌های صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز
- در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، یک مجموعه‌ی مدیریتی کنترل معاملات و دارایی‌های کاربران را برعهده دارند. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز خبری از کنترل‌کننده‌ی مرکزی نیست. این پلتفرمها توسط تعداد زیادی کامپیوتر از سراسر جهان کنترل و بر اساس ویژگی توزیع‌شدگی بلاکچین اداره می‌شوند.
- برای شروع معاملات در صرافی متمرکز، کاربران باید اطلاعات هویتی خود را در سیستم وارد کنند و مراحل احراز هویت را طی کنند. این در حالی‌ست که در صرافی‌های DEX یا همان غیرمتمرکز، نیازی به ثبت نام و ایجاد حساب کاربری و همچنین احراز هویت نیست. کاربران در این پلتفرمها فقط با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به صرافی، می‌توانند معاملات و مبادلات رمزارز خود را آغاز کنند و معاملات آنها به‌طور صددرصدی بر اساس رسالت اصلی ارزهای دیجیتال، ناشناس باقی می‌ماند.
- کاربران صرافی‌های متمرکز رمزارز، باید برای انجام معامله دارایی دیجیتال خود را به کیف پول صرافی انتقال دهند. اما در نوع غیرمتمرکز این صرافی‌ها، این فرایند حذف شده و کاربران از طریق اتصال والت‌های خود به سیستم امکان خرید و فروش و مبادله‌ی رمزارز را دارند.
- امنیت دارایی کاربران در صرافی غیرمتمرکز (DEX)، بیشتر از صرافی متمرکز است. زیرا در این پلتفرمها دارایی کاربران در کیف پول صرافی ذخیره نمی‌شود و اختیار آن به‌طور کامل در دست خود کاربر است.
- کارمزد تراکنش‌ها در صرافی‌های DEX به مراتب پایین‌تر از نوع متمرکز صرافی‌های ارز دیجیتال است. همچنین کاربران در این پلتفرمها ملزم به پرداخت کارمزد برای انتقال دارایی خود از والت به صرافی نیستند.
- معامله در صرافی DEX چه ویژ‌گی‌هایی دارد؟
- هزینه یا کارمزد انجام‌ها معامله پایین است.
- معاملات به‌طور کامل ناشناس انجام می‌شوند.
- قبل از انجام تراکنش، نیاز به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نیست.
- به دلیل پایین بودن میزان مقیاس‌پذیری بلاکچین‌ها، سرعت انجام معاملات در این سیستم‌ها پایین است.
- در حال حاضر رمزارزهای محدودی در این سیستم‌ها پشتیبانی می‌شوند و قابل معامله هستند.
- به‌دلیل پایین بودن حجم معاملات در این پلتفرمها، زمان انطباق سفارش‌ها بالاست.
- نکته: برخی صرافی‌های غیرمتمرکز قابلیتی دیگری را در کنار ترید کردن را برای کسب سود بیشتر برای کاربران خود فراهم کرده‌اند که استخر نقدینگی نام دارد. این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد که از طریق تامین نقدینگی درآمد کسب کنند. آنها با واریز کردن توکن موردنیاز برای انجام یک قرارداد هوشمند به انجام سریع‌تر آن کمک می‌کنند و در ازای این کمک‌رسانی از توکن‌های موجود در استخر پاداش دریافت می‌کنند.
- در مقاله بعدی به معرفی و توصیف ۱۰ صرافی برتر غیرمتمرکز دنیا که در صدر استفاده کاربران معاملات ارزهای دیجیتال قرار دارند خواهیم پرداخت.
کاربرد های دیفای:
-خدمات بانکی پولی
این خدمات می‌تواند شامل صدور استیبل کوین‌ها،ارزهای دیجیتال باثبات، رهن و بیمه‌نامه باشد با درنظرگرفتن روندرو به رشد صنعت بلاک چین، تمرکز زیادی بر ایجاد استیبل کوین‌هایی مانند تتراست که ارزش ثابت داشته و درعین‌حال غیرمتمرکز هم باشند.
-صرافی های غیرمتمرکز:
در صرافی‌های غیرمتمرکز که روی بلاک چین کار می‌کنند، معامله‌گران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را بدون واسطه و به‌شکل مستقیم خریدوفروش کنند. این معاملات از کیف پول شخصی کاربران انجام میشود. چون که یک سازمان متمرکز نمی‌تواند کنترلی بر فرایندهای صرافی داشته باشد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است؛ اگرچه هنوز درباره کارمزد تراکنش‌های خودِ شبکه چالش‌هایی وجود دارد.
همچنین، می‌توان از فناوری بلاک چین برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامه‌ها با ایجاد بستری غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان‌های امانتدار را از بین می‌برند و با کمک فناوری دفتر کل توزیع‌شده، یک نقطه شکست یکتا ندارند که احتمال حمله به آنها وجود داشته باشد.
-دریافت وام و وام دهی :
وام‌دهی و دریافت وام به‌صورت آزاد و غیرمتمرکز مزیت‌های زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. یکی ازویژگی‌های جالب پلتفرم‌های وام‌دهی مبتنی بر بلاک چین پرداخت فوری، امکان وثیقه‌گذاری با دارایی‌های دیجیتال و نیاز نداشتن به چک‌های اعتباری است.در این سیستم‌ها، تأمین‌کنندگان نقدینگی می توانند با قراردادن دارایی‌های خود در پلتفرم سود دریافت کنند و افراد دیگر می‌توانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
چون دریافت وام وام دهی روی بلاکچین عمومی عرضه میشود شفافیت بسیار بالاست و نیاز به اعتماد کاهش می یابد به‌طور کلی، سیستم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز ریسک طرف قرارداد را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند این کار ارزان‌تر و سریع‌تر باشد و افراد بیشتری از آن استفاده کنند.
چالش هایی که دیفای با ان ها روبرو است :
۱-پیچیدگی استفاده :
برنامه های دیفای درحال حاضرطراحی رابط کاربری و تجربه کاربری خوبی ندارند و کاربران تازه کار آن را اندکی پیچیده تر می دانند.
۲-سرعت:
سرعت پردازش داده ها در بلاک-چین ها کم است در آینده نیاز است تا سرعت پردازش و تراکنش همانند رقبای متمرکز خود افزایش یابد.یعنی بلاک چین‌ها دراین مقطع کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه‌های غیرمتمرکز هم تأثیر می‌گذارد. مثلا، اتریوم، عمده‌ترین میزبان پروژه‌های دیفای، اکنون فقط می‌تواند ۱۴ تراکنش در ثانیه پردازش کند. هرچند با وجود راهکارهای مقیاس‌پذیری گوناگون و پیشرفت‌های بالقوه، به‌احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد
۳- احتمال خطا از سمت کاربر:
دیفای واسطه‌های مالی را از بین می‌برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می‌کند. به‌عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می‌توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین‌های باز مانند اتریوم، هویت با یک رشته متنی از حروف و اعداد به نام کلید خصوصی تعیین میشود که اگر آن را گم کنیم، دسترسی به موجودی کیف پول خود را نیز برای همیشه از دست می دهیم همچنین، تراکنش‌های بلاک چین‌های باز برگشت‌ناپذیر هستند یعنی مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به‌همین‌دلیل، کاربرانِ حواس‌پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.
